Skąd pochodzi moje nazwisko? Gdzie szukać informacji na ten temat? Oto lista najważniejszych słowników i baz internetowych przydatnych w przypadku Śląska Cieszyńskiego (i nie tylko).
SŁOWNIKI I OPRACOWANIA REGIONALNE (CIESZYŃSKIE)
Najważniejsze opracowanie, jeśli chodzi o regionalne zestawienia. Autor zebrał materiał głównie na podstawie ksiąg metrykalnych i gruntowych z terenów Zaolzia, wykorzystał też metryki parafii św. Marii Magdaleny w Cieszynie i parafii ewangelicko-augsburskiej w Cieszynie, drukowane urbarze (spisy powinności chłopskich) i inne opracowania. Świetny przewodnik nie tylko, jeśli chodzi o etymologie nazwisk, ale też o najstarsze wzmianki w źródłach.
Minus: wschodnia część Śląska Cieszyńskiego reprezentowana bardzo skromnie [to nie jest pretensja pod adresem autora, bo w pojedynkę nie da się ogarnąć tak wielkiego materiału].
Jaroslav Lipowski, Nazwiska z Jabłonkowa i okolic u schyłku XVII wieku, Wrocław 2002.
W pojedynkę nie da się objąć całego Śląska Cieszyńskiego, ale da się mniejszy subregion. Jeśli ma się przodków z Jabłonkowa lub okolic, to nie można nie znać tej książki. Po pierwsze, pod względem językoznawczym jest to wzorcowe opracowanie. Po drugie, pełni też właściwie funkcję indeksu nazwisk z najstarszych metryk jabłonkowskich.
Izabela Łuc, Słownik nazwisk mieszkańców południowego Śląska XIX wieku, Katowice 2016.
Praca włożona w zestawienie tego słownika nie znajduje przełożenia na efekt, niestety. Szczegółowo zrecenzowałem to opracowanie na łamach "Przeglądu Historycznego". W dużym skrócie:
a) wykorzystano zasadniczo metryki tylko dwóch parafii: rzymskokatolickiej w Cieszynie i ewangelicko-augsburskiej w Cieszynie [tytuł więc mocno nieadekwatny do zawartości],
b) ujęcia statystyczne są bezwartościowe ze względu na zdublowanie wpisów ewangelickich (do 1848 roku ewangelicy byli notowani w metrykach katolickich, czego Autorka nie uwzględniła),
c) sporo etymologii co najmniej dyskusyjnych, jeżeli nie błędnych.
Słownik jest dostępny online na stronach Śląskiej Biblioteki Cyfrowej.
INNE SŁOWNIKI
Kazimierz Rymut, Nazwiska Polaków. Słownik historyczno-etymologiczny. T. 1-2. Kraków 1999-2001.
Podstawowy słownik polskich nazwisk, pozwala się zorientować, czy dane nazwisko występowało w innych regionach Polski - a jeśli tak, to w których.
BAZY INTERNETOWE
Internetowy słownik nazwisk w Polsce (ISNP)
Zrąb tego słownika stworzono w latach 2014-2021, obecnie rozwijany pod auspicjami Instytutu Języka Polskiego PAN. Oparty na bazie PESEL, brakuje niektórych cieszyńskich nazwisk, daje dobry przegląd rozmieszczenia geograficznego nazwisk w Polsce.
Czeska baza nazwisk, także pozwalające poznać rozmieszczenie i dodatkowo popularność nazwisk w poszczególnych jednostkach administracyjnych.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz