Kartoteka SBKC: MYRDACZ (RDACZ) Paweł

Słownik biograficzny Księstwa Cieszyńskiego [kartoteka]

Paweł MYRDACZ (RDACZ)

 *22 VI 1884 (Trzyniec) †12 II 1960 (Cieszyn)

Genealogia

Nauczyciel, działacz społeczny.

Uczył się w niemieckim seminarium nauczycielskim w Cieszynie; w tym czasie należał do polskiej organizacji „Jedność” [Jan Galicz, Księga pamiątkowa ku uczczeniu 40 rocznicy założenia Stowarzyszenia „Jedność” w Cieszynie 1886–1926, Cieszyn 1926, s. 163]. Po jego ukończeniu od 1905 do 1939 roku pracował jako nauczyciel w Suchej Górnej.

Od początku pracy zawodowej działał w Polskim Towarzystwie Pedagogicznym. Od 1910 roku był prezesem koła Towarzystwa Szkoły Ludowej w Suchej Górnej, na scenie TSL wystawiano sztuki reżyserowane przez M-a (był również scenografem i kostiumologiem). W 1913 roku koło TSL przekształcono w koło Macierzy Szkolnej Księstwa Cieszyńskiego, którego prezesem został M.

Jednocześnie udzielał się w życiu samorządowym, będąc w latach 1911–1918 sekretarzem i skarbnikiem gminy. W czasie I wojny światowej przy okazji aprowizacji przy rozdzielaniu kartek na chleb „kierował się zbytnio literą prawa, a nie sumieniem” (Henryk Trzaskalik).

W 1923 roku został kierownikiem szkoły w Suchej Górnej, mimo że większość mieszkańców sprzeciwiała się jego kandydaturze. W 1924 roku stanął na czele Gminnej Rodziny Opiekuńczej. W 1935 roku z Franciszkiem Rojkiem i Franciszkiem Rybą wydał Książkę do czytania dla szkół ludowych (Frysztat: Ludowa Drukarnia Sembol i Ska).

Był też aktywny na polu muzycznym. Organizował chóry, grał na wiolonczeli, komponował. W okresie międzywojennym układał pieśni na potrzeby teatrów amatorskich (do słów Józefa Ignacego Kraszewskiego Dziad i baba, Książnica Cieszyńska w Cieszynie, sygn. KN III 24606; Kuplet żydowski, wyd. Frysztat: Księgarnia T. Firuta). W czasie II wojny światowej przyjął Volkslistę i pracował jako nauczyciel w Mnisztwie.

Po II wojnie światowej wydał Pieśni znad Olzy do słów Henryka Jasiczka. Po przejściu na emeryturę mieszkał w Czeskim Cieszynie, na początku 1960 roku przeniósł się do Cieszyna.

„Swoją wysoką tyczkową postawą i sposobem noszenia się zwracał na siebie uwagę każdego, kto go po raz pierwszy spotykał. Blade jego oblicze o nosie à la Kościuszko, długie włosy, kołnierz staroświecki stojący, z wywiniętymi rogami i zamiast krawata – fontaź, nadawało jego postaci coś z bohemy artystycznej” (Henryk Trzaskalik). Jako emeryt „z laseczką, w muszce, energicznym młodzieńczym krokiem przemierzał w pogodne dni ulice Czeskiego Cieszyna, udając się za miasto na przechadzkę” („Zwrot”).

W 1951 roku zmienił nazwisko na Rdacz [Biblioteka i Archiwum im. B.R. Tschammera w Cieszynie, Metryki chrztów, t. 12, s. 433–434].

Wspomnienia pośmiertne

„Głos Ziemi Cieszyńskiej”, nr 14 z 7–13 IV 1960, s. 8.

„Zwrot” 1960, nr 2, s. 15.

Opracowania

Książnica Cieszyńska w Cieszynie, sygn. RS AKC. III 00975 (Przyczynek historyczno-wspomnieniowy do dziejów powstania i rozwoju Szkoły Ludowej w Suchej Górnej. Sucha Górna 1960), s. 93–95.

Książnica Cieszyńska w Cieszynie, sygn. RS AKC III 01230 (Henryk Trzaskalik: Gmina Górna Sucha. Zarys monograficzny), s. 74, 75.

Józef Golec, Stefania Bojda, Słownik biograficzny ziemi cieszyńskiej, t. 2, Cieszyn 1995, s. 151.